Tuesday, April 11, 2006

سانسور ، هرروز بیشتر از دیروز

از ابتداي سال جاري محدوديت جديدي از سوي اداره کتاب وزارت ارشاد اعمال مي شود که ناشران را بيش از پيش تحت فشارقرارداده و روند انتشار کتاب را سخت تر کرده است.
در اقدام جديد وزارت ارشاد، ناشران کل کشور براي دريافت مجوز پيش از چاپ کتاب مجبورند علاوه بر پيش نويس کتاب هاي در دست انتشار، يک کپي از CD صفحه بندي کتاب رانيز به اداره کتاب وزارت ارشاد تحويل دهند.
به گفته برخي از ناشران با توجه به تغييراتي که در صفحات مختلف کتاب ها در CD هاي کپي شده به وجود مي آيد، تنظيم صفحات به هم مي خورد و در نتيجه بررسان امکان خواندن کتاب ها را به صورت منظم، چنانکه در پيش نويس کتاب ها وجود دارد، نخواهند داشت.
عده اي ديگر نيز شرط جديد را تنها علتي براي کنترل بيش از پيش نشر مي دانند. پيش از اين نيز وزارت ارشاد با گرفتن تعهد کتبي از ناشران براي اعمال تغييرات مميزي اداره کتاب، يک گام ديگر درسانسور و کنترل ناشران برداشته بود. و برغم همه اين محدوديت ها، جالب آن است که آمارهاي اداره کتاب نشان مي دهد سال گذشته تعداد کتاب هاي مجوز گرفته و اعلام وصول شده نسبت به سال هاي گذشته نه تنها کم نشده بلکه رشد چشمگيري نيز داشته است.
اين آمار دولتي در شرايطي منتشر مي شود که صنايع چاپ و صحافي ايران به دليل عدم صدور مجوز چاپ و خروج از صحافي از سوي ارشاد، در لبه ورشکستگي قرار دارد. انتشاراين آمار باعث شد برخي از ناشران ايراني تعداد کتاب هاي خود را که در انتظار مجوز انتشارهستند به رسانه ها اعلام کنند تا صحت گفته هايشان در باره محدوديت هاي وزارت ارشاد تاييد شود. در اين ميان کانون نويسندگان ايران نيز با انتشار بيانيه اي محدوديت هاي تازه در وزارت ارشاد را محکوم کرد .
از سوي ديگراما وزير ارشاد، محمد حسين صفار هرندي با اشاره به برخي کتاب ها که از نگاه او بدون داشتن صلاحيت لازم در دوره هاي گذشته منتشر شده اند، مميزي کتاب در ماه هاي اخير را منطبق بر قانون و بدون مشکل دانست. . به اعتقاد او در زمان مديريت گذشته اين وزارتخانه برخي کتاب هاي مبتذل با استفاده از غفلت و رندي برخي مسئولان وزارت ارشاد منتشر شده اند.
اين در حالي است که درطول هفته جاري گزارش هيات تحقيق و تفحص ازعملکرد وزارت ارشاد در 8 سال رياست جمهوري سيد محمد خاتمي نيزهمزمان با محدوديت هاي تازه وزارت ارشاد در صحن مجلس شوراي اسلامي مطرح خواهد شد.
سانسور بيشتر، آسودگي بيشتر
در حالي که موانع جديد اداره کتاب وزارت ارشاد بر سر راه صنعت نشر به خودي خود موجب بي رونقي بازار کتاب شده است، برخي از نهادهاي ديگر دولتي و حکومتي نيز در سانسور و برخورد با فرهنگ نقش مهمي را بر عهده گرفته اند. ادارات اماکن استان هاي مختلف کشور درآخرين روزهاي بهمن ماه سال گذشته با ارسال دستوري به اتحاديه هاي کتاب فروشان شهرستان ها، فروش برخي کتاب هاي چاپ شده در داخل و خارج از کشور را ممنوع اعلام کردند. مسئولان وزارت ارشاد از اين اقدام اداره اماکن اظهار بي اطلاعي کرده اند، اما بسياري معتقدند که اين مساله با هماهنگي مسولان وزارت ارشاد همراه بوده است.
مدير عامل تعاوني ناشران خراسان در اين باره گفته است: "مدتي است که اداره اماکن استان با اعلام ليستي به اتحاديه کتاب فروشان، فروش برخي کتاب هاي منتشر شده را ممنوع اعلام کرده است. اين ليست مستقيما به کتاب فروشان ارائه نشده است."
يکي از کتابفروشان مشهدي نيز در اين باره مي گويد: "نمونه چنين اقدامي در سال 72 هم صورت گرفته بود اما اخيرا ليست جديدي از طرف اتحاديه براي ما ارسال شده و فروش برخي کتاب ها ممنوع اعلام شده است. در اين ليست برخي کتاب ها به صورت مشخص و برخي کتاب ها به صورت حوزه اي ممنوع الفروش اعلام شده اند." کتاب هايي که در دوران رياست جمهوري محمد خاتمي مجوز گرفته اند نيز در اين ليست قرار دارند.
جواد آرين منش نماينده مردم مشهد و يکي از اعضاي کميته تحقيق و تفحص ازعملکرد وزارت ارشاد دوره خاتمي نيز روزگذشته درباره نشر کتاب در اين دوره گفت: "اگرچه امکان بررسي کليه کتاب هاي منتشر شده در اين دوره وجود نداشت اما در بررسي هاي نمونه اي که توسط اين کميته انجام شد، متاسفانه مشخص شد در اين زمينه مشکلات جدي وجود دارد. مشکلاتي همچون اشاعه ابتذال و آداب و رسوم غير اخلاقي، تشريح صحنه هاي نامشروع، ترويج روابط قبل از ازدواج، به سخره گرفتن اعتقادات مذهبي، انتشار افکار لائيک و نمونه هاي فراواني از ترويج مکاتب کفر آميز و الحادي از جمله مواردي است که در گزارشات کميته امور فرهنگي و رسانه به آنها اشاره شده است."
صفار هرندي چندي پيش در توجيه موانع بوجود آمده در اداره کتاب وجمع آوري برخي کتاب ها ازکتابفروشي کشورو همچنين تاييد گزارش هيات تحقيق و تفحص مجلس درباره کتاب هاي منتشر شده در دوره گذشته وزارت ارشاد گفت: "برخي کتاب هاي بي صلاحيت در دوره هاي گذشته وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامي از رهگذر غفلت برخي همکاران ايجاد شده اند و چه بسا در اين ميان اعمال سليقه و رندي برخي افراد که خلاف مبين و صريح قانون اقدام به صدور مجوز کرده اند دخيل بوده است. کتاب هايي منتشر شده که برخي صفحات آن را نمي توان با صداي بلند خواند، يا کتاب هايي که نوعي توهين مستقيم به فهم خوانندگان است. اما از دوره‌اي كه مجوز كتاب داده‌ايم مراقب كتابهايي كه حاوي نكات مبتذل باشند بوده‌ايم و مجوز نداده‌ايم."
اين اظهارات صفار هرندي در حالي مطرح مي شود که محمد علي شعاعي معاون فرهنگي او در دوره گذشته وزارت ارشاد نيز حضور داشته و اداره کتاب يکي از ادارات زير مجموعه او بوده است. برخي از کارشناسان اين تغيير ديدگاه را اعمال سليقه اي قانون و تحميل نگاهي خاص در حوزه کتاب مي دانند.
مشکلات و محدوديت هاي جديد در صدور مجوز پيش از چاپ، گرفتن تعهد کتبي از ناشران براي اعمال مميزي و تغييرات در کتاب هاي بررسي شده، دريافت CD هاي صفحه آرايي شده کتاب ها، عدم صدور مجوز خروج از صحافي به برخي کتاب هاي داراي مجوز و همين طور ابطال مجوز و کارت دايم نشر کتاب هايي که در دوره هاي گذشته بررسي شده اند، همگي در حالي توسط وزارت ارشاد اعمال مي شود که ديگر رمقي براي صنعت بي جان نشر نمانده است.
اين اعمال در خدمت کدام اهداف است؟

No comments: